4721 sayılı Medeni Kanun ile yasal mal rejimi olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi 01.01.2002 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kabul edilmiştir. Ancak, kanunda diğer mal rejimleri olan Mal Ayrılığı, Mal Ortaklığı ve Paylaşmalı Mal Ayrılığı rejimleri de tanımlanmıştır. Buna göre, 01.01.2002 tarihinde önce geçerli olan yasal mal rejimi Mal Ayrılığıdır. 01.01.2002 tarihinden sonra ise, eşler ayrı bir sözleşme ile edinilmiş mallara katılma rejimi dışındaki diğer düzenlemeleri de kararlaştırabilirler.
Mal rejimi, evlilik birliğinin sona ermesi ile (Boşanmanın kesinleşmesi) sona erecektir. Evlilik birliğinin devamı sürecinde de, eşlerin başka bir mal rejimine geçmesi ya da mahkeme kararı ile de mal rejimi sona erdirilebilecektir. Örn. Açılmış bir boşanma davasında, davanın reddedilmesi yada taraflar hakkında ayrılık kararı verilmesi halinde, mahkemeden, red kararı veya ayrılık karar tarihinden itibaren başka bir mal rejiminin uygulanmasına karar verilmesinin talep edilebilecektir. Tasfiye işleminde öncelikle her eş kendisine ait kişisel mallarını geri alır. Edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesi ayni paylaşıma göre yapılmaz, her eş veya mirasçıları, diğer eşe ait artık değerin yarısı üzerinde hak sahibi olur. Artık değer, eşlerin her birinin mal rejimi süresince edindikleri malların, mal rejiminin tasfiyesi sırasında toplam değerinden, bu mallara ait borçlar çıkarıldıktan sonra bulunan miktardır.
Edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesine yönelik açılan davada Katılma Alacağı veya Denkleştirme alacağı talep edilebilir.
Katılma Alacağı; eşlerden her birinin mal rejimi süresince edindiği malların, ekleme ve denkleştirmeler yapıldıktan sonra elde edilen toplam değerinden bu mallara ait borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktarın yarısı talep edilir. Katılma Alacağına, eşlerin Kişisel Malları dahil olamaz. Bunlar, eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya, Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri, manevi tazminat alacakları ve kişisel mallar yerine geçen değerler. Katılma alacağı mirasçılara intikal edebilir. Mal rejimi sona ermeden borçlu eşin alacaklısı, katılma alacağı hakkına haciz koyamaz. Malların tasfiye zamanındaki değeri esas alınır. Katılma alacağı davası, mal rejiminin sona ermesi ve katılma alacağının öğrenilmesinden itibaren 1 yıl içinde ve her durumda mal rejiminin sona ermesinden itibaren 10 yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Değer Artış Payı Alacağı ; Eşlerden birinin diğer eşe ait bir malın edinilmesine, korunmasına, iyileştirilmesine hiç veya uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunan eş, tasfiye sırasında bu değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahiptir. Şayet eşlerden biri, diğeri için ziynet eşyalarını verdiğini iddia etmişse bu ziynet eşyalarının varlığı, miktarı ve malın edinilme tarihindeki değerinin araştırılması gerekmektedir. Değer artış talebi, 01.01.2002 tarihinden önce yapılmış bulunan katkılar içinde ileri sürülebilecektir.
Mal rejiminin sona erdiği tarihte mevcut olan mallar tasfiyede hesaba katılırlar, bu malların tasfiye sırasında mevcut olmaması önemli değildir. Mal rejiminin sona ermesinden sonra bu mallar herhangi bir şekilde yok olmuş olsa bile hesaba katılacaklardır. Örn, eşlerden biri mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin katılma payını azaltacak nitelikteki devirleri edinilmiş mallara eklenir. Burada üçüncü kişinin iyi niyetli olup olmadığına bakılmaz. Önemli olan, bu devrin katılma payını azaltmak kastı ile yapıldığının ispatlanmasıdır. Mal rejimini tasfiyesi davası boşanma davası ile birlikte yada ayrı açılabilir. Ancak her halukar da mal rejimin tasfiyesi ancak Boşanma davasının kesinleşmesi ile yapılabilecektir.
Originally posted 2020-02-17 09:30:46.